Παρότι τα περισσότερα φρούτα είναι γνωστά για την υψηλή περιεκτικότητα τους σε εύκολα απορροφήσιμες υδατοδιαλυτές βιταμίνες (όπως η βιταμίνη C του πορτοκαλιού και το φυλλικό οξύ της μπανάνας), εργαστηριακές και κλινικές μελέτες έχουν εντοπίσει μια υψηλή βιοδιαθεσιμότητα ορισμένων φρούτων και σε λιποδιαλυτές βιταμίνες, όπως η Βιταμίνη Α και η βιταμίνη Ε!

Βιταμίνη Ε σε ακτινίδια.
Τα ακτινίδια είναι γνωστά για την υψηλή συγκέντρωση τους σε βιταμίνη Ε.
Τόσο τα πράσινα, όσο και τα χρυσά (κίτρινα) ακτινίδια περιέχουν περίπου 1,4mg και 1,7mg βιταμίνης Ε αντίστοιχα, κυρίως με τη μορφή της α-τοκοφερόλης.

Μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση και των 2 μορφών ακτινιδίου σχετίζεται με αυξημένες συγκεντρώσεις βιταμίνης Ε στο πλάσμα του αίματος, κάτι το οποίο οφείλεται πιθανώς στην συνδεσιμότητα της βιταμίνης με κυτταρικές μεμβράνες στη σάρκα του φρούτου, βοηθώντας στην καλύτερη μεταφορά και αξιοποίηση της από τον γαστρεντερικό μας σωλήνα.

Άλλα γνωστότερα φρούτα πλούσια σε βιταμίνη Ε είναι το μάνγκο, καθώς και λιπαρά φρούτα όπως οι ελιές και το αβοκάντο.

Βιταμίνη Α στην παπάγια, συγκριτικά με την ωμή ντομάτα και το καρότο.
Ίσως έχουμε ακουστά ότι προκειμένου να αυξήσουμε τη βιοδιαθεσιμότητα του λυκοπενίου της ντομάτας, ή του β-καροτένιου του καρότου θα πρέπει να επεξεργαστούμε τα τρόφιμα αυτά, χρησιμοποιώντας βοηθητικά και κάποια μορφή ελαίου (όπως το μαγείρεμα ντομάτας σε ελαιόλαδο). Η υψηλή θερμοκρασία κατά το βρασμό του τροφίμου θα οδηγήσει στη λύση των κυτταρικών μεμβρανών τους και στην άμεση απελευθέρωση των καροτενοειδών.

Η παραπάνω διαδικασία όμως δεν αποτελεί αναγκαίο κανόνα για αρκετά από τα φρούτα που έχουν μελετηθεί, καθώς η δομή με την οποία υφίστανται η προβιταμίνη Α σε αυτά είναι αρκετά διαφορετική, κάτι το οποίο μπορεί να επηρεάσει τελικώς την βιοδιαθεσιμότητα της βιταμίνης τους από το σώμα μας.

Συγκεκριμένα, στο φρούτο της παπάγιας, το β-καροτένιο παρουσιάζεται σε μια ήδη προϋπάρχουσα λιποδιαλυτή φυσική κατάσταση μέσα στους χρωμοπλάστες του φυτού, ενώ ή β-κρυπτοξανθίνη του βρίσκεται σε ελεύθερη, ή εστεροποιημένη μορφή.
Η λιποδιαλυτή και υγροκρυσταλλική φύση με την οποία βρίσκεται το β-καροτένιο στο φρούτο αυτό, βοηθά στην ευκολότερη μεταφορά και αξιοποίηση του από το ανθρώπινο σώμα, χωρίς να απαιτείται κάποια ανθρώπινη μεταχείριση (όπως μαγείρεμα, ή προσθήκη ελαιώδους φάσης) προκειμένου να καταστεί η βιταμίνη Α του βιοδιαθέσιμη.

Αντιθέτως, το β-καροτένιο των καρότων και της ντομάτας εναποτίθεται σε μεγάλους κρυσταλλοειδείς χρωμοπλάστες, καθιστώντας το δύσκολα προσβάσιμο για το ανθρώπινο σώμα, με συνέπεια να απαιτείται κάποια μεταποίηση για τη διάσπαση και απελευθέρωση της περιεχόμενης προβιταμίνης, όπως το μαγείρεμα, ή η παρασκευή χυμού (όπως ο χυμός καρότου).
Συνδυάζοντας τα παραπάνω δεδομένα οι ερευνητές κατέληξαν ότι αυτές οι διαφορές στη δομή των καροτενοειδών μπορεί να ευθύνονται για την διαφορετική βιοδιαθεσιμότητα της βιταμίνης Α ανάμεσα σε αυτά τα είδη τροφίμων.

Υψηλή βιοδιαθεσιμότητα παρατηρείται ερευνητικά επίσης σε φρούτα όπως το καρπούζι, το πεπόνι, το πορτοκάλι, το μάνγκο και πιθανώς σε άλλα μη μελετημένα φρούτα.

Συμπερασματικά, παρότι οι συγκεντρώσεις λιποδιαλυτών βιταμινών σε πολλά φρούτα είναι σχετικά χαμηλές, η βιοδιαθεσιμότητας τους είναι ιδιαίτερα υψηλή κάτι το οποίο μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση των συγκεντρώσεων τους στο πλάσμα του αίματος και επομένως στην πρόληψη, η και θεραπεία πιθανών αβιταμινώσεων.

Βιβλιογραφία:

Καροτενοειδή και κρυπτοξανθίνη στο φρούτο της παπάγιας συγκριτικά με την ωμή ντομάτα και το καρότο.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4091614/

Τα ακτινίδια ως πηγή βιταμίνης Ε.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6267416/

Αυξημένη βιοδιαθεσιμότητα βιταμίνης Α στο καρπούζι και στο πεπόνι.
https://academic.oup.com/jn/article/133/4/1043/4688088
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3544477/