Γιατί αποθηκεύουμε περισσότερο σπλαχνικό λίπος και πως να το χάσουμε αποτελεσματικά;
Στα περισσότερα άτομα το 80-90% του συνολικού σωματικού λίπους ανήκει στο λεγόμενο υποδόριο λίπος (λευκός υποδόριος λιπώδης ιστός – SAT).
Το υποδόριο λίπος βρίσκεται ακριβώς κάτω από το δέρμα μας και μπορούμε εύκολα να το αισθανθούμε σε διάφορα σημεία, ψηλαφίζοντας το με τα ακροδάχτυλα μας, όπως φαίνεται και στη φωτογραφία αριστερά.
Το υπόλοιπο 10% του συνολικού λίπους αφορά το λίπος στην κοιλιακή χώρα, το οποίο αναφέρεται και ως σπλαχνικό λίπος (VAT).
Το σπλαχνικό λίπος δεν μπορούμε να το δούμε, ή να το αισθανθούμε, καθώς βρίσκεται κρυμμένο ανάμεσα και γύρω από τα εσωτερικά μας όργανα.
Το σπλαχνικό λίπος είναι απαραίτητο!
Τυλίγει και διαχωρίζει τα κοιλιακά μας όργανα (όπως το στομάχι, το συκώτι, το πάγκρεας κ.α.) και τα προστατεύει από δονήσεις, αλλαγές θερμοκρασίας και τραυματισμούς.
Επομένως, δεν μας αφορά το αν έχουμε ή όχι σπλαχνικό λίπος, αλλά η συνολική ποσότητα αυτού.
Μια άστατη διατροφή με πολλά επεξεργασμένα και έτοιμα τρόφιμα, απλά σάκχαρα και αλκοόλ σε συνδυασμό με την ακινησία του σύγχρονου τρόπου ζωής επιτρέπουν την εναπόθεση της πλεονάζουσας και αχρησιμοποίητης ενέργειας ως κοιλιακό-σπλαχνικό λίπος.
Παράλληλα, γενετικοί και ορμονικοί παράγοντες καθορίζουν το πόσο σπλαχνικό λίπος θα αποθηκεύσει ένα άτομο στο σώμα του.
Για παράδειγμα, τα οιστρογόνα (ορμόνες που προσδίδουν τα χαρακτηριστικά του γυναικείου φύλου) ευθύνονται για ένα τυπικό μοτίβο κατανομής λίπους που συγκεντρώνεται κυρίως στο στήθος, τους γλουτούς και τους μηρούς, προσφέροντας μια θηλυπρεπή εμφάνιση στις γυναίκες.
Αντιθέτως, οι άντρες παράγουν περισσότερη τεστοστερόνη, μια ορμόνη που προσφέρει αυξημένη μυϊκότητα, τριχοφυΐα και άλλα αρρενωπά χαρακτηριστικά.
Έτσι, οι προ-εμμηνοπαυσιακές γυναίκες φαίνεται να προστατεύονται από την εναπόθεση σπλαχνικού λίπους, λόγω της παρουσίας των οιστρογόνων.
Ωστόσο, με την έλευση της εμμηνόπαυσης (και την πτώση των οιστρογόνων), η εναπόθεση λίπους στην κοιλιακή περιοχή τείνει να αυξάνεται.
Παρομοίως, η πτώση των επιπέδων τεστοστερόνης με την πάροδο της ηλικίας, φαίνεται και αυτή να ευθύνεται για την αύξηση εναπόθεσης σπλαχνικού λίπους στον αντρικό πληθυσμό.
Η επίδραση της ορμόνης κορτιζόλης στην απώλεια σπλαχνικού λίπους
Τέλος, το στρες αυξάνει την κορτιζόλη, μια ορμόνη τα υψηλά επίπεδα της οποίας σχετίζονται με την αντίσταση στην ινσουλίνη και την κοιλιακή παχυσαρκία.
Οι διατροφικές κινήσεις για την απώλεια του κοιλιακού σπλαχνικού λίπους
Αν δεν φροντίσουμε να εστιάσουμε στις παρακάτω κρίσιμες πρακτικές δεν μπορούμε να περιμένουμε να κινητοποιήσουμε αποτελεσματικά το σπλαχνικό μας λίπος και να χάσουμε το περιττό βάρος:
- Περιορίζουμε τα υπερ-επεξεργασμένα προϊόντα υψηλά σε απλά σάκχαρα, όπως αναψυκτικά, χυμοί φρούτων, γλυκά, κέικ κλπ., καθώς και επεξεργασμένους αμυλούχους υδατάνθρακες, όπως λευκό ψωμί, ρύζι, μακαρόνια κ.α.
- Οι υδατάνθρακες που επιλέγουμε να καταναλώνουμε να είναι όσο το δυνατόν λιγότερο επεξεργασμένοι (δημητριακά ολικής, φρούτα, λαχανικά, όσπρια).
- Αποφυγή αλκοόλ.
- Προσοχή στα προστιθέμενα έλαια. Το ελαιόλαδο μπορεί να αποτελεί ένα υγιεινό προϊόν, αλλά συνήθως στο Ελληνικό τραπέζι το παρακάνουμε με την ποσότητα. Προσέχουμε το προστιθέμενο λάδι τόσο στο φαγητό, όσο και στη συνοδευτική σαλάτα μας.
Βιβλιογραφία:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9403318/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3411490/