Ποιο είδος λίπους σχετίζεται με την αντίσταση στην ινσουλίνη;

Το λίπος που επιβαρύνει ιδιαίτερα την υγεία μας, είναι το λίπος που συσσωρεύεται μέσα στα κοιλιακά μας όργανα (όπως το λίπος στο συκώτι και στο πάγκρεας).

Είναι επιβαρυντικό, γιατί λειτουργεί σαν ένας μανδύας που εμποδίζει τα κύτταρα μας να λειτουργούν σωστά. 

Για παράδειγμα, όταν το συκώτι γεμίζει με λίπος δε μπορεί να αποτοξινώσει αποτελεσματικά, δεν ανταποκρίνεται πλήρως στα σήματα της ινσουλίνης και δεν μπορεί να ρυθμίσει σωστά τη σύνθεση γλυκόζης (νεογλυκογένεση).

Όταν το λίπος διεισδύσει και στο πάγκρεας, παρεμποδίζει τη λειτουργία των β-κυττάρων, αυτών που παράγουν ινσουλίνη, δυσκολεύοντας τη διαχείριση του σακχάρου στο αίμα.

Υπό αυτές τις συνθήκες, η γλυκόζη στο αίμα παίρνει την άνοδο!

Τα καλά νέα είναι ότι το σπλαχνικό λίπος μειώνεται με στοχευμένη απώλεια βάρους και σωστή διατροφή.

Θυμηθείτε τη πολυσυζητημένη κλινική μελέτη DiRECT (Taylor & Lean, 2018), όπου οι συμμετέχοντες ακολούθησαν μία διατροφή πολύ χαμηλών θερμίδων, χάνοντας κατά μέσο όρο 10–15 κιλά, με περίπου το 46% να πετυχαίνει ύφεση του διαβήτη τ.2 μέσα σε ένα έτος.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η απώλεια βάρους και ειδικότερα η μείωση του ενδοοργανικού λίπους (του λίπους μέσα στα όργανα) ήταν αυτή που οδήγησε στην αποκατάσταση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη και στην αναστροφή του διαβήτη τ.2.

Τι να κρατήσουμε;

Η συσσώρευση σπλαχνικού (κυρίως ενδοοργανικού) λίπους είναι κεντρικός παράγοντας που σχετίζεται με την ανάπτυξη αντίστασης στην ινσουλίνη, δυσκολεύοντας τη σωστή σηματοδότηση και τη διαχείριση της γλυκόζης στο αίμα.

Όταν τα κύτταρα απαλλαγούν από το περιττό ενσωματωμένο λίπος, ξαναβρίσκουν κατά ένα σημαντικό μέρος την ευαισθησία τους στην ινσουλίνη.

Τώρα πλέον γνωρίζουμε ποιο είδος λίπους πρέπει να στοχεύσουμε, ώστε να βελτιώσουμε πραγματικά τη μεταβολική μας υγεία.

Η μείωση του, μέσω θερμιδικού ελλείμματος, ισορροπημένης διατροφής και άσκησης, διαχείρισης στρες και επαρκούς ύπνου, μπορεί να αναστρέψει τη μεταβολική επιβάρυνση, επιτρέποντας στα όργανα μας να ανακτήσουν και πάλι τη φυσιολογική τους λειτουργία.

Δείτε και ένα παλαιότερο άρθρο για την αντίσταση στην ινσουλίνη και το ρόλο των υδατανθράκων:

Τι συμβαίνει όταν υπάρχει αυξημένο σπλαχνικό λίπος;

Α. Λιποτοξικότητα του ήπατος

Το σπλαχνικό λίπος απελευθερώνει συνεχώς μεγάλες ποσότητες ελεύθερων λιπαρών οξέων στο αίμα, τα οποία ταξιδεύουν κατευθείαν προς το συκώτι.

Το συκώτι, πλημμυρίζει από λίπος Κάτι που το εμποδίζει να λειτουργεί σωστά.

Αντί να «ακούει» την ινσουλίνη και να σταματά την παραγωγή γλυκόζης, συνεχίζει να τη φτιάχνει — ακόμη κι όταν δεν χρειάζεται.

Αποτέλεσμα; Αυξημένο σάκχαρο νηστείας και αρχή της ινσουλινοαντίστασης.

Το σπλαχνικό λίπος απελευθερώνει εύκολα μεγάλες ποσότητες ελεύθερων λιπαρών οξέων (FFA). Λόγω της ανατομικής του σύνδεσης, αυτά τα FFA πλημμυρίζουν το ήπαρ, προκαλώντας λιπώδη διήθηση και αντίσταση στην ινσουλίνη. Με λίγα λόγια Το συκώτι «μπουκώνει» από λίπος (λιπώδης διήθηση) και γίνεται ανθεκτικό στο σήμα της ινσουλίνης. συνεχίζοντας να παράγει γλυκόζη ακόμα κι όταν δεν πρέπει. το συκώτι χάνει τον έλεγχο, συμβάλλοντας στην υπεργλυκαιμία νηστείας που συχνά βλέπουμε στα πρώτα στάδια του διαβήτη τύπου 2.

Β. Το «μπούκωμα» του παγκρέατος

Το λίπος μπορεί να διεισδύσει και μέσα στο πάγκρεας, εκεί όπου βρίσκονται τα β-κύτταρα που παράγουν την ινσουλίνη.

Καθώς τα κύτταρα του παγκρέατος συσσωρεύουν λίπος, φθίνουν στην ικανότητα τους να παράγουν και να εκκρίνουν επαρκή ινσουλίνη, οδηγώντας σε φαύλο κύκλο αντίστασης και υπεργλυκαιμίας.
Ο συνδυασμός λιπώδους ήπατος + δυσλειτουργίας των β-κυττάρων δημιουργεί μια κατάσταση όπου το σώμα χρειάζεται όλο και περισσότερη ινσουλίνη για να πετύχει το ίδιο αποτέλεσμα — κάτι που τελικά εξαντλεί το πάγκρεας.

Όταν γεμίσουν και αυτά με λίπος, δεν μπορούν να δουλέψουν σωστά.

Η ινσουλίνη μειώνεται, το σάκχαρο ανεβαίνει, και το σώμα ζητά όλο και περισσότερη — ώσπου το πάγκρεας εξαντλείται.

Έτσι ξεκινά ένας φαύλος κύκλος: περισσότερη αντίσταση → περισσότερη ανάγκη για ινσουλίνη → περισσότερη κόπωση του παγκρέατος.\

Γιατί η μείωση του σπλαχνικού λίπους αλλάζει το παιχνίδι

Όταν αρχίζουμε να χάνουμε σπλαχνικό λίπος, τα όργανα “απελευθερώνονται” από το λίπος που είχε συσσωρευτεί μέσα στα κύτταρά τους.

Αυτό τα επιτρέπει να ανακτήσουν τη φυσιολογική τους λειτουργία:

Η ροή των ελεύθερων λιπαρών οξέων προς το ήπαρ μειώνεται → το συκώτι ξαναγίνεται ευαίσθητο στην ινσουλίνη.

Τα β-κύτταρα του παγκρέατος απαλλάσσονται από το λίπος → επανακτούν την ικανότητα να παράγουν και να εκκρίνουν ινσουλίνη αποτελεσματικά.

Η γλυκόζη επανέρχεται σε φυσιολογικά επίπεδα.

Με απλά λόγια, όσο μειώνεται το σπλαχνικό λίπος, τόσο “ξεμπλοκάρουν” τα μεταβολικά μας όργανα.

Όταν τα κύτταρα απαλλαγούν από το περιττό λίπος, ξαναβρίσκουν κατα ένα σημαντικό μέρος την ευαισθησία τους στην ινσουλίνη.

Θυμηθείτε τη πολυσυζητημένη μελέτη DiRECT (Taylor & Lean, University of Newcastle & University of Glasgow) που απέδειξε ότι μια διατροφή πολύ χαμηλών θερμίδων, υπό ιατρική παρακολούθηση, οδήγησε σε δραστική μείωση σπλαχνικού λίπους και ύφεση του διαβήτη τύπου 2 στο 46% των συμμετεχόντων μέσα σε ένα έτος.

Σε αυτή τη μελέτη, περίπου το 46% των συμμετεχόντων πέτυχαν ύφεση του διαβήτη τ.2 μέσα σε ένα έτος, ενώ πολλοί σταμάτησαν πλήρως τα αντιδιαβητικά φάρμακα

Συμπέρασμα

Η συσσώρευση σπλαχνικού λίπους είναι κεντρικός παράγοντας στην ανάπτυξη αντίστασης στην ινσουλίνη. Όταν τα κύτταρα απαλλαγούν από το περιττό λίπος, ξαναβρίσκουν κατα ένα σημαντικό μέρος την ευαισθησία τους στην ινσουλίνη.

Η μείωσή του, μέσω θερμιδικού ελλείμματος, ισορροπημένης διατροφής και άσκησης, διαχείριση στρες και επαρκούς ύπνου μπορεί να αναστρέψει τη μεταβολική επιβάρυνση, επιτρέποντας στα όργανα να ανακτήσουν τη φυσιολογική τους λειτουργία.

Η μείωση του σπλαχνικού λίπους αποτελεί μια από τις πιο αποτελεσματικές παρεμβάσεις για τη βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη και την ύφεση του διαβήτη τύπου 2, καθιστώντας συχνά δυνατή τη διακοπή των φαρμάκων.