Στο άκουσμα της λέξης στρες, ο νους μας συνήθως κατευθύνεται στο λεγόμενο συναισθηματικό στρες (άγχος) και στον τρόπο με τον οποίο η παρουσία του μπορεί να επηρεάζει τη συνολική υγεία μας.

Στην πραγματικότητα όμως, η έννοια του στρες αποτελεί έναν γενικευμένο όρο που μπορεί να περιλαμβάνει οποιοδήποτε εσωτερικό, ή εξωτερικό παράγοντα ο οποίος εν δυνάμει διαταράσσει τη φυσιολογική ισορροπία και λειτουργικότητα του σώματος μας (στη βιολογία αναφέρεται ως ομοιόσταση).

Υπό το πρίσμα αυτού του ορισμού, το στρες μπορεί να φανερώνεται στο σώμα μας με διάφορους τύπους και μορφές, όπως η έλλειψη ύπνου (επιρροή στην ορμονική λειτουργία), οι περιβαλλοντικοί ρύποι (στρες στα όργανα αποτοξίνωσης), οι χρόνιοι φυσικοί μυοσκελετικοί πόνοι-τραυματισμοί (άντληση ενεργειακών πόρων από το σώμα), οι χρόνιες λοιμώξεις (αποδυνάμωση ανοσοποιητικού συστήματος), οι συνεχείς σκέψεις που ταλαιπωρούν το νευρικό μας σύστημα, η έλλειψη πνευματικότητας κ.α.

Παρομοίως, ένας ακόμη σημαντικός και μη εξαιρετέος παράγοντας καθημερινού και χρόνιου στρες αποτελεί και η σύγχρονη διατροφή.

Παρακάτω θα αναπτύξουμε 6 από τους σημαντικότερους διατροφικούς παράγοντες της καθημερινότητας μας που μπορούν να θέσουν το σώμα μας εκτός ισορροπίας:

1. Χαμηλή Βιταμίνη D.

Αναφέρεται συχνά και ως ¨βιταμίνη του ήλιου¨, η βιταμίνη D αποτελεί τη μόνη από τις επονομαζόμενες βιταμίνες η οποία διαθέτει ορμονική επίδραση στο σώμα μας.

Συγκεκριμένα, η βιταμίνη D συμμετέχει σε διεργασίες ρύθμισης του οστικού μεταβολισμού (επαρκή επίπεδα αναστέλλουν την παραθορμόνη (PTH) και αυξάνουν την εντερική απορρόφηση Ασβεστίου), ενώ τα χαμηλά επίπεδα της σχετίζονται με ένα απορυθμισμένο ανοσοποιητικό σύστημα, καθώς και μυϊκή αδυναμία.

Άτομα με χρόνια χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D είναι πιο επιρρεπή σε χρόνιες λοιμώξεις, κίνδυνο επιπλοκών στη μυοσκελετική υγεία και εμφάνισης Σακχαρώδη Διαβήτη.

Πηγές Βιταμίνης D.

Παρότι θα βρούμε τη βιταμίνη αυτή σε μικρές συγκεντρώσεις σε ζωικά τρόφιμα (απορροφάται σε ποσοστό 10%), όπως και κάποια είδη μανιταριών εκτεθειμένα στον ήλιο,  η σημαντικότερη και πιο αξιόπιστη πηγή της αποτελεί η ηλιακή έκθεση.
Γενικώς, αρκούν 10 λεπτά έκθεσης στον ήλιο καθημερινά για την επαρκή πρόσληψη Βιταμίνης D.

2. Διατροφή υψηλού Γλυκαιμικού Δείκτη.

Η γλυκόζη η οποία κυκλοφορεί στο αίμα μας αποτελεί την κύρια πηγή ενέργειας για σημαντικά όργανα, όπως ο εγκέφαλος και οι μύες.
Τα όργανα αυτά απαιτούν μια συνεχή και σταθερή ροή ενέργειας, γι’ αυτό και η διαχείριση του σακχάρου αίματος αποτελεί μια υψίστης σημασίας διαδικασία, η οποία διαφυλάσσεται μέσω της αρμονικής συνεργασίας αρκετών οργάνων και παραγόμενων ορμονών.

Έχουν όλοι οι υδατάνθρακες το ίδιο αποτέλεσμα στο σάκχαρο του αίματος;

Όλοι οι διαιτητικοί υδατάνθρακες που καταναλώνουμε δεν έχουν την ίδια επίδραση στη γλυκόζη αίματος. Μερικοί απορροφώνται γρηγορότερα από το έντερο και οδηγούν σε μία ταχεία αύξηση της γλυκόζης και κατά συνέπεια αυξημένη έκκριση ινσουλίνης.
Η ταχύτητα με την οποία μπορούν κάποιοι υδατάνθρακες να αυξάνουν απότομα το σάκχαρο νηστείας εκτιμάται μέσω της μέτρησης του λεγόμενου Γλυκαιμικού Δείκτη.

Όσο υψηλότερος ο Γ.Δ. ενός τροφίμου, τόσο μεγαλύτερο το στρες της ανταπόκρισης των αδένων για τη ρύθμιση του σακχάρου στην κυκλοφορία.
Ακολουθεί ένας πίνακας τροφίμων υψηλού Γ.Δ. των οποίων την ποσότητα μπορούμε να προσέχουμε:

3. Αυξημένη κατανάλωση ω6 έναντι ω3 λιπαρών οξέων.

Τόσο τα ω3 όσο και τα ω6 λιπαρά οξέα είναι απαραίτητα για τη φυσιολογική σωματική λειτουργία. Ωστόσο, μέσω της αύξησης της κατανάλωσης πολλών επεξεργασμένων προϊόντων, η σύγχρονη διατροφή μας περιέχει μια δυσαναλογία στην πρόσληψη ω3 έναντι ω6 λιπαρών οξέων.
Αναφορικά, δίαιτες στην Αμερική που περιέχουν πολλά επεξεργασμένα προϊόντα (πατατάκια, κρουασάν, γλυκά και άλλα σνακ) αναδεικνύουν την κυριαρχία της πρόσληψης ω6 έναντι των ω3 λ.ο. που μπορεί να ανέρχεται σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και στο 30:1

Μπορούμε να μειώσουμε την πρόσληψη ω6 λιπαρών οξέων, αποφεύγοντας προϊόντα ιδιαίτερα υψηλά σε ω6 λ.ο. (κυρίως επεξεργασμένων προϊόντων όπως τυποποιημένα γλυκά, μερέντα με φοινικέλαιο, κρουασάν κ.α., καθώς και σπορέλαια, όπως το ηλιέλαιο και σησαμέλαιο) και να τα αντικαταστήσουμε με καρπούς και έλαια τους, όπως το ακατέργαστο ελαιόλαδο, το αβοκάντο, τα καρύδια και οι σπόροι κάνναβης.
Ταυτόχρονα, μπορούμε να αυξήσουμε την πρόσληψη ω3 λιπαρών τροφών από τη διατροφή μας όχι μόνο μέσω κατανάλωσης ζωικών τροφών (λιπαρά ψάρια, αυγά ελευθέρας βοσκής), αλλά και από φυτικές πηγές.

Βρείτε έναν διατροφικό οδηγό φυτικών ω3 λ.ο. εδώ:
https://www.learnnutrition.gr/paradoxes-piges-omega3/

4. Υποθρεψία -Χαμηλή πρόσληψη θρεπτικών συστατικών.

Η υποθρεψία αφορά την ελλιπή αποθήκη θρεπτικών συστατικών στο σώμα μας με συνέπεια τη δυσλειτουργία των βασικών μεταβολικών του διεργασιών, όπως το καρδιακό και αναπνευστικό έργο, η λειτουργία του ανοσοποιητικού, η νευρική λειτουργία (χαμμηλά επίπεδα βιταμινών συμπλέγματος Β), καθώς και η ικανότητα αποτοξίνωσης.

Μερικοί από τους λόγους που μπορεί να συντελούν στην εμφάνιση υποθρεψίας είναι:

• Διατροφικές διαταραχές.
• Μακροχρόνιες δίαιτες που εξαντλούν τα αποθέματα θρεπτικών συστατικών.
• Πεπτικές διαταραχές που επηρεάζουν την πεπτική και απορροφητική ικανότητα των θρεπτικών στοιχείων, όπως τα χαμηλά επίπεδα Β12, Ασβεστίου, Σιδήρου λόγω ανεπαρκών γαστρικών οξέων στομάχου, ή/και υπερανάπτυξης μικροβίων στο λεπτό έντερο.
• Εγκατεστημένη ινσουλινοαντίσταση: Το σάκχαρο που κυκλοφορεί στο αίμα δεν προσροφάται επαρκώς μέσα στα κύτταρα με πιθανό αποτέλεσμα την κυτταρική υποθρεψία.

Μέσω διενεργείας αιματολογικών εξετάσεων, εξέτασης κλινικής εικόνας και λήψης αναλυτικού ιστορικού μπορεί να υπάρξει μια πλήρης εικόνα ύπαρξης ενδεχομένης υποθρεψίας.

5. Απουσία επαρκούς φυτικής ίνας και φλαβονοειδών στη διατροφή.

Η φυτική ίνα αποτελεί συστατικό των φυτικών τροφών. Βοηθά στη βελτίωση της κινητικότητας του γαστρεντερικού σωλήνα, ενώ συμμετέχει και στη διατήρηση μιας υγιούς μικροβιακής οικολογίας στο έντερο μας αποτελώντας τροφή για αυτά τα μικρόβια.

Η απουσία της φυτικής ίνας από τη διατροφή μας θα μπορούσε να επηρεάσει τον πληθυσμό ορισμένων μικροβίων, οδηγώντας σε μια εντερική δυσβίωση, αύξηση ευαισθησίας σε εντερικές λοιμώξεις και δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, με αποτέλεσμα ένα γενικευμένο στρες σε ολόκληρο το ανθρώπινο σώμα.

6. Περιβαλλοντικοί ρύποι (φυτοφάρμακα, οιστρογόνα, αφλατοξίνες, αλογόνα, βαρέα μέταλλα κ.α.).

Πολλοί από τους σύγχρονους περιβαλλοντικούς ρύπους με τους οποίους ερχόμαστε σε επαφή αποτελούν σημαντικοί ορμονικοί διαταράκτες, προκαλούν δυσλειτουργία σε διάφορα όργανα όπως το συκώτι (αυξημένη κατανάλωση φυτοφαρμάκων), ενώ κάποιοι διαθέτουν νευροτοξική δράση (βαρέα μέταλλα από λιπαρά ψάρια όπως τόνος-σολομός), επηρεάζουν τη λειτουργία του θυρεοειδή αδένα (Χλώριο και Φθόριο σε πόσιμο νερό και οδοντόκρεμες, ξενοοιστρογόνα των πλαστικών μπουκαλιών κ.α.) και ερεθίζουν τους βλεννογόνους του πεπτικού συστήματος επηρεάζοντας την πεπτική και απορροφητική ικανότητα.

Φροντίζοντας να επιλέγουμε φρέσκα ανεπεξέργαστα υλικά από γνώριμες-εμπιστεύσιμες πηγές μπορούμε να περιορίσουμε ως ένα βαθμό τις συγκεντρώσεις αυτών των περιβαλλοντικών ρύπων.